Müctehid

İçtihadın mahiyyeti ve şartları :

İçtihadın mahiyyeti ve şartları :


550 - : tctihad, lügatte meşakkate tahammül etmektir. Istılahta: fer'î olan bir hükmi şer'îyi delilinden istinbat hususunda mechudi bezi. yani: tamam takati sarf eylemekten ibarettir. Bu suretle bütün kuvve­tini sarf eden zata «müctehid», istinbat edilen hükmi şer'iye de «müc tehedün fih» denilir.

Ictihad, kolay bir şey olmadığı cihetle şer'î delillerden hükümleri çıkarmaya «istinbat» denilmiştir. Çünkü istinbat, esasen kuyudan güç­lükle su çıkarmak demektir.

Kıyasın bir hüccet olması ve derecei kuvveti:

Kıyasın bir hüccet olması ve derecei kuvveti:


475 -: Kıyas, müctehitlerin cumhuruna göre bir hücceti şeriyye-dir. Bunun bir hüccet olduğu Kur'anıkerim ile, sünneti nebeviyye ile, müctehidlerden birçoğunun ittifakiîe sabittir. Nitekim ileride izah olu­nacaktır.

Maamafih kıyas, içtihada müstenit, zandan gayrihâli olduğu cihet­le edülei zanniyyeden sayılmıştır. Binaenaleyh kitaba, sünneti sabiteye ve icmaı ümmete muhalif olursa kabule lâyık, ihticaca salih olamaz.

İcmaın haddi zâtında kabil ve vaki olup olmaması :

İcmaın haddi zâtında kabil ve vaki olup olmaması :


451 - : Bir asırda bulunan müctehidlerin bir hâdisede ittifakları

ve bu ittifaktan ümmeti merhumenin haberdar olması akien mumKün ve bilfîl vakidir. Nitekim ashabı kiramın bazı meselelerde ittifak etmiş oldukları kat'iyyen sabit, bizce tevatüren malumdur. Teati tariKüe satış muamelesi ve hammam ücretleri hakkındaki icma da böyledir.

İcmaın tarikleri ve hükmü:

İcmaın tarikleri ve hükmü:

Bu baski icin önsöz

Kitabın ilk baskısının çıktığı yıllardan bugüne dünyada İslâm araştırmaları devam etti, bu arada İslâm hukuk tarihi ile ilgili bilgilerimiz de gelişti, zenginleşti. Bunlardan bizim elde edebildiklerimizi, kısmen de olsa kitabın bu baskısına aksettirmeye çalıştık.
Daha önceki baskılarda İslâm hukuk ilmi ve müesseselerinin tarihini vermiştik. Bu defa fıkhın kaynakları ve fürû'u (fıkıh çerçevesine giren ibâdetler ile hukuk kaideleri) tarihine de bir bölüm ayırdık.